بررسی اثرات تنش خشکی بر شاخص‌های جوانه‌زنی 6 رقم کلزا (Brassica napus L.)

تنش‌های محیطی بویژه تنش خشکی از مهمترین عوامل کاهش و اختلال در مراحل مختلف رشد و نمو گیاهی بخصوص جوانه‌زنی در مناطق خشک و نیمه خشک ایران است. کلزا از دانه‌های روغنی با ارزش بوده و یافتن ارقامی که بتوانند تنش خشکی را در مرحلة جوانه‌زنی بهتر تحمل کنند، در افزایش تعداد گیاهچه‌های سبز شده و عملکرد مؤثر خواهد بود. بدین منظور آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط آزمایشگاه به اجرا در آمد. در این آزمایش از 6 رقم کلزا (طلایه، اکاپی، اس.ال.ام. ریجنت × کبری، الیت و ابونیت) و سه تیمار خشکی (آب مقطر، 9- و 15- بار) استفاده گردید. نتایج حاصله نشان داد که تأثیر بسیار معنی‌داری بین ارقام، سطوح تنش و اثر متقابل آنها بجز اثر متقابل میزان (نرخ) جوانه‌زنی و ضریب سرعت جوانه‌زنی وجود دارد. با افزایش سطوح خشکی در کلیه صفات روند کاهشی مشاهده شد، ولی این کاهش در ارقام و صفات مختلف متفاوت بود. براساس نتایج آزمایش، سرعت جوانه‌زنی حساس‌ترین صفت به تنش خشکی بود. همچنین مشخص شد در ارقام متحمل تا سطح 9- بار بیشتر صفات کاهش معنی‌داری نداشتند. متحمل‌ترین رقم در سطوح خشکی رقم حاصل از تلاقی ریجنت× کبری بود. هرچند که رقم اس.ال.ام در سطح 9- بار بیشترین درصد جوانه‌زنی را داشت. حساس‌ترین رقم نیز از نظر کلیه شاخص‌های جوانه‌زنی رقم ابونیت بود. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد، در شرایطی که احتمال تنش خشکی در مرحلة جوانه‌زنی وجود دارد، بهتر است از بذور حساس به تنش استفاده نگردد. و نیز به کیفیت بذر در شرایط تنش توجه شود.